سپهرداد

Hurtling through the dark night

سپهرداد

Hurtling through the dark night

سپهرداد

دارم نگاه می‌کنم. و چیز‌ها در من می‌روید. در این روز ابری چه روشنم و چه تاریک. همه‌ی رودهای جهان و همه‌ی فاضلاب‌های جهان به من می‌ریزد. به من که با هیچ پر می‌شوم. خاک انباشته از حقیقت است. دیگر چشم‌های من جا ندارد... چشم‌های ما کوچک نیست. زیبایی و زشتی کرانه ندارند...
@
قبل‌ها زیر عنوان وبلاگ می‌نوشتم: «می‌نویسم، پس بیشتر هستم». روزگاری بود که بودن و بیشتر بودن را خیلی دوست می‌داشتم. ولی گذشت. حقیقت عظیم لاتفاوت بودن بودنم و نبودنم من را به ولایت هوا فرستاد. اینکه حالا باز هم دارم می‌نویسم دیگر نه برای بودن و نه برای بیشتر بودن بلکه فقط برای عادت است.
@
ما همانی می‌شویم که پی در پی تکرار می‌کنیم؛ بنابراین فضیلت فعل نیست عادت است.
@
پیاده روی را دوست دارم. آدم‌ها را دوست دارم. برای خودم قانون‌های الکی ساختن را دوست دارم و به طرز غم انگیزی معمولی هستم...
@
و مرد آنگاه آگاه شود که نبشتن گیرد و بداند که پهنای کار چیست.
@
جاده. مسافر. سربازِ پنج صبح. دانشجوی ترم صفری. دختری که چشم هایش نمی درخشد. اندوه. نفرت. عشق. از همین‌ها...
@@@
هیچ گونه ثباتی در موضوعات و سبک نوشته‌های این وبلاگ وجود ندارد.
@@@
ستون پایین:
پیوندهای روزانه، معمولا لینک سایر نوشته‌های من است در سایت‌ها و مطبوعات و خبرگزاری‌ها و...
کتاب‌بازی، آخرین کتاب‌هایی است که خوانده‌ام به همراه نمره و شرح کوچکی که در سایت گودریدز روی‌شان می‌نویسم.
پایین کتاب‌بازی، دوچرخه‌سواری‌های من است و آخرین مسیرهایی که رکاب زده‌ام و در نرم‌آفزار استراوا ثبت کرده‌ام.
بقیه‌ی ستون‌ها هم آرشیو سپهرداد است در این سالیانی که رفته بر باد.

ایمیل: peyman_hagh47@yahoo.com
کانال تلگرام: https://t.me/sepehrdad_channel

بایگانی

۸ مطلب در ارديبهشت ۱۳۹۸ ثبت شده است

دوشنبه بود که جزئیات لایحه ی اعطای تابعیت به بچه های مادر ایرانی-پدر خارجی توی مجلس تصویب شد. یکشنبه اش کلیات با 188 رای موافق تصویب شده بود. رای قاطعی بود. اصلا باورم نمی شد. هنوز هم شک دارم که کار ما بوده یا نه. مسلما فقط ما نبودیم. درستترش این است که بگویم ما هم بودیم. برای پیگیری اش خیلی زور زدیم. با آدم های مختلفی صحبت کردیم. یک سال فقط دنبال این بودیم که ببینیم مسئله چیست و چرا نمی شود که بچه های مادر ایرانی مثل بچه های پدر ایرانی شناسنامه داشته باشند. 

گزارش هم نوشته بودیم. محسن با هزار مذاکره و رایزنی بالاخره گزارشمان را توی مرکز پژوهش های مجلس چاپ کرده بود. آبان 1397 بود که گزارشمان توی مرکز پژوهش های مجلس به صورت محرمانه چاپ شد. گفته بودند گزارشتان درباره ی حقوق زنان هم هست یک جورهایی و ما نمی خواهیم گزارش های حقوق زنان به صورت رسمی منتشر شوند! گزارشی که وقتی روز رای گیری بهش استناد شد حس خوبی داشتم. من تا به حال کتاب چاپ نکرده ام. همیشه برایم نگران کننده بود که کتابی چاپ کنم که کسی نخردش و فقط کاغذ حرام شود. اما گزارش مرکز پژوهش ها حس خوبی داشت. به اندازه ی تیراژ یک کتاب معمولی در ایران چاپ شده بود و مبنا هم قرار گرفته بود. هر چند خروجی مجلس اصلا آن چیزی نبود که ما توی گزارشمان آورده بودیم. انتظار بالایی هم هست که همه چیز مطابق خواسته ی تو پیش برود. مطمئنا وقتی ده ها نفر نظر می دهند و اعمال نفوذ می کنند خروجی آن چیزی نمی شود که تو می خواهی. ولی ما راضی بودیم. این که بالاخره بچه های مادر ایرانی-پدر خارجی می توانستند قبل از ورود به مدرسه صاحب شناسنامه شوند خودش یک قدم رو به جلو بود. همیشه تغییرات جزئی اتفاق می افتند... هیچ وقت نباید به تغییرات انقلابی اعتماد کرد.

حواشی قبل و بعد تصویب لایحه برای خودش یک کتاب است. مخالفان تغییر وضعیت خودشان یک کتاب هیجان انگیزند. از کارهایی که می کردند. زیرآب زنی هایشان. نامه های محرمانه شان علیه ما. دو سال پیش وقتی سراغشان می رفتیم که بفهمیم دردشان چیست، ما را تحویل نمی گرفتند. با ما حرف نمی زدند. می پیچاندند. ولی بعد از دو سال به جایی رسیده بودیم که برای حذف کردنمان زور می زدند.

برای من اما بیش از هر چیز تصویب لایحه ی اعطای تابعیت به مادر ایرانی ها جنگ چهارچوب بندی ها بود. من یاد گرفته بودم که چهارچوب بندی یک مسئله چیست. یاد گرفته بودم که خود مسئله همیشه یک چیزی جدای از چهارچوب بندی های آن است. یاد گرفته بودم که بیان اشکال مختلف از یک مسئله برای آدم های مختلف لازم است. شناسنامه دادن به بچه های مادر ایرانی جنگ چهارچوب بندی ها بود. برای من نمونه ی عملی جنگ چهارچوب بندی ها بود... جنگی که هر کدام مان سعی می کردیم با آن ذهنیت نمایندگان مجلس و جامعه را تغییر بدهیم و موافق یا مخالف تغییر قانون کنیم...

ما می گفتیم بچه ی مریم میرزاخانی و نخبه هایی که از ایران رفته اند؛ آن ها می گفتند بچه های زن های محرومی که به اجبار فقر در نقاط مرزی شوهر کرده اند.

ما می گفتیم مبارزه با فقر مطلق و این که نباید زنی را که به دلیل فقر مجبور به ازدواج شده از حقوق شهروندی محروم کنیم؛ آن ها می گفتند تهدید امنیتی و نفوذ داعش از طریق زن های ایرانی.

ما می گفتیم حق زن ایرانی و این که او هم باید مثل مرد ایرانی حق انتقال تابعیت به فرزندش را داشته باشد؛ آن ها می گفتند ماده 1060 قانون مدنی و الزامی بودن اجازه گرفتن زن ایرانی برای ازدواجش با یک مرد خارجی.

ما می گفتیم محرومیت بچه ی مادر ایرانی-پدر خارجی و محکومیت به بی شناسنامگی به خاطر گناهی که خودش مرتکب نشده؛‌ آن ها می گفتند کودک همسری و تشویق به ازدواج زنان ایرانی در سن پایین.

آن ها می گفتند که به خاطر شناسنامه دار شدن بچه های زنان ایرانی با پدر خارجی کل جمعیت افغانستان و پاکستان مهاجرت می کنند به ایران؛‌ ما می گفتیم ایران تایلند نیست که افغانستانی ها و پاکستانی ها به خاطر زن ایرانی مهاجرت کنند، آن ها به خاطر اقتصاد و فرار از جنگ مهاجرت می کنند.

ما می گفتیم حقوق بشر و گزارش های یو پی آر سازمان ملل در مورد تبعیض های جنسیتی در ایران و بد نام شدن ایران در مجامع جهانی و این که فقط 6 کشور دیگر جهان مثل ما هستند که زن ها را در انتقال تابعیت داخل آدم حساب نمی کنند؛ آن ها می گفتند وای وای الگوگیری از کشورهای دیگر جهان؟!

ما می گفتیم خطر امنیتی تردد آدم های بی هویت و به اصطلاح بی پلاک در جامعه ی ایران و طعم تلخ تبعیض و تخم کینه و عناد؛ آن ها می گفتند خطر افزایش جمعیت سنی های ایران!

پیدا بود که ما برنده ایم. اما برگ برنده ی آن ها این بود که خیلی هایشان دست اندرکار بودند. صاحب نفوذ و قدرت بودند. جایگاه داشتند... و ما... روزنامه ها همراهمان شده بودند و نهایتا در جنگ چهارچوب بندی ها، این ما بودیم که برنده شدیم. نماینده های مجلس آدم های اهل فکری نیستند. نمی توانند هم باشند. هزار تا فکر و مصیبت توی کله شان است. حتی اگر فقط به کار خودشان (قانونگذاری) هم برسند باز هم نمی توانند اهل فکر باشد؛‌ چه برسد به حالا که دنبال حل کردن مشکلات ریز و درشت اهالی شهرهایشان و گروکشی از اهالی دولت و... نیز هستند. آن ها فقط به چهارچوب بندی ها توجه می کنند و در این جنگ ما برنده شدیم... جنگی که به خاطر یک حق بود: حق شناسنامه دار شدن و حق ایرانی بودن بچه های مادر ایرانی.

  • پیمان ..

بی باد بی پارو

یک جایی می خواندم که هنر نویسندگی یعنی از کاه کوه ساختن. ولی بعدها به این نتیجه رسیدم که تعبیر مزخرفی بوده. به این رسیدم که هنر نویسندگی یعنی شکوه بخشیدن به لحظه های خرد زندگی، به خصوص توی داستان کوتاه. ما آدم ها راحت از پیش پای ثانیه ها می گذریم و گذران لحظه های روز و شب برایمان شفافیت ندارد. ابر تیره و کثیف عادت لحظه هایمان را بی شکوه می کند و راستش من عاشق داستان کوتاه هایی هستم که شکوه لحظه های خرد زندگی را ابهتی عظیم به آن ها برمی گردانند.

پیرمردها و پیرزن هایی که برای انجام کارهایی ساده تبدیل به یک قهرمان می شوند. این مضمون مشترک دو داستان کوتاهی هستند که از خواندنشان لذت برده ام: داستان صعود از فریبا وفی در مجموعه داستان بی باد، بی پارو؛ و داستان از ره رسیدن نوشته ی محمدآصف سلطان زاده در مجموعه داستان کوتاه جانان خرابات.

صعود داستان ساده ای دارد. همان پاراگراف اول این داستان 10 صفحه ای موضوع را به خوبی بیان می کند:

کاش مامان مار بود. آرام آرام می خزید و از پله ها می رفت بالا. اما مامان نه نرمی مار را دارد نه سبکی اش را. صد کیلو وزن دارد و هشتاد و یک سال سن. پا هم ندارد. از چند سال پیش پاها شروع کردند پرانتزی شدن. بعد شدند عین متکا. بی حس شدند و از هشت نه ماه پیش هم دیگر کار نکردند. حالا مامان قرار است چهار طبقه بیاید بالا و برسد به آپارتمان من. ساختمان آسانسور ندارد. مامان هم از آن مادرهای فرز و بساز نیست که بگوید نرده را می گیرم و آرام آرام می کشم بالا. تا همین پارسال کسر شانش می شد عصا دستش بگیرد. یک بار حرف از ویلچر زدم،‌ چنان نگاهم کرد که فکر کردم اگر تنفنگی چیزی داشت بهم شلیک می کرد. حالا عشقش کشیده بیاید خانه ی من.

و بعد داستان صعود یک مادر پیر از 4 طبقه ی ساختمان. تمام 10 صفحه ی داستان تو در تعلیقی که آیا این مادر پیر و دخترش به مقصد می رسند؟ داستان خیلی ساده است. ولی لامصب تعلیق دارد. حتی احتمال های داستان هم زیاد نیستند: بازگشت- مرگ- موفقیت... ولی قلم قهار فریبا وفی چنان مادر پیر داستان را برایت دوست داشتنی می کند که تو برای خواندن تک تک تلاش هایش و سرانجامش داستان خط به خط می خوانی و می بلعی...

داستان «از ره رسیدن» قصه ی یک پیرمرد است که او هم قرار است یک کار ساده را انجام بدهد: از فرودگاه به خانه ی پسرش برود. داستان از زاویه ی دوم شخص مفرد روایت می شود. مخاطب روایت هم پیرمردی است که از کابل پا شده آمده به دانمارک به دیدن پسرش. اول از کابل رفته تهران. از تهران به فرانکفورت و از فرانکفورت به کپنهاگن دانمارک. حالا در فرودگاه کپنهاگن است و هر چه قدر چشم می گرداند پسرش را نمی بیند. 

پیرمرد افغانستانی به غیر از فارسی یک کلمه هم زبان خارجی نمی داند. به تازگی همسرش را بعد از 40 سال زندگی مشترک از دست داده. خواسته بود که پسرش به دیدار او در کابل برود. اما دیدار (اسم پسرش است) گفته بود من به افغانستان برنمی گردم و تو بیا به دانمارک. حالا پیرمرد در فرودگاه کپنهاگن سرگردان است. سردرد دارد. پسرش به دنبالش نیامده. استرس رها شدنش با روایت محمدآصف به جانت می افتد و رهایت نمی کند. او تصمیم می گیرد خودش به خانه ی پسرش برود: آدرسی که روی پاکت های نامه درج شده بود. اما در یک مملکت غریب، با آدم هایی که زبان شان کاملا متفاوت است و فرهنگشان هم حتی متفاوت... آیا او به دیدار فرزندش می رسد؟ آیا اتفاقی برای پسرش افتاده؟ چرا دیدار به دیدار پدرش در فرودگاه نیامده؟ آیا او خواهد توانست که او را پیدا کند؟ قلم محمدآصف سلطان زاده هم قوی و گیرا است. او چنان شخصیت پیرمرد و کشش های پدرانه اش را قوی توصیف می کند که تو عاشق شخصیت پیرمرد می شوی. خط به خط او را دنبال می کنی تا ببینی آخرش به دیدار فرزندش می رسد یا نه... پایان بندی این داستان محمدآصف سلطان زاده آن را خیلی پیچیده و عمیق تر هم می کند؛ تبدیلش می کند به یک داستان مهاجرت تلخ. فرزندی که مادرش در سرزمین مادری اش مرده و او نرفته به دیدار پدرش. حالا پدرش آمده به دیدار او. آن هم کجا؟ دانمارک؟ چرا دانمارک؟ پسری که سرزمین به سرزمین از وطن مادری اش دور شده تا این که رسیده به دانمارک و حالا پیرمرد افغانستانی بعد از تجربه ی مرگ همسرش...

این دو داستان کوتاه که شرحی از دلهره های لحظه های پیرزن و پیرمرد بودن برای انجام کارهایی به ظاهر ساده است بدجوری من را تکان دادند.



  • پیمان ..

هنوز هم عصبانی ام. بعد از 6ساعت هنوز هم عصبانیتم فروکش نکرده. از جملاتی که شنیده ام عصبانی ام. از حرف هایی که زده ام عصبانی ام. از چیزهایی که نگفته ام عصبانی ام. تک تک جملات این چند ماهشان یادم می آید و حالم بد می شود و عصبانی می شوم. 

محوطه ی سازمان سرسبز بود. دو لته ی پنجره ی اتاق آقای کارمند فرهنگی باز بود. رو به باغ سرسبز محوطه ی سازمان و کوه های شمال تهران که هنوز هم سرسفیدند و دل انگیز. می شد از شاعرانگی فضا لذت برد. ولی آقای کارمند فرهنگی می خواست به ما حمله کند. می خواست بگوید که من می دانم و شما نمی دانید. می خواست بگوید که نمی گذارم، نخواهم گذاشت؛ مشابه همان حرفی را که آقای مدیر چند ماه پیش به ما گفته بود. آقای مدیر رفیق فابریک همین آقای کارمند فرهنگی بود. آقای کارمند شاهد حرف هایش را آقای مدیر می آورد.

آقای مدیر مشتری پر و پا قرص ما بود. تمام نشست های ما را می آمد. هر جا ما می رفتیم او هم بود. برایم عجیب بود که مدیری به آن پیری چه قدر مشتاق است. بعدها فهمیدم که آقای مدیر شغل اصلی اش مدیریت نیست. مدیریت پوشش است. خیلی ناجور هم فهمیدم. توی یکی از جلسه های کارشناسی مجلس بود که فهمیدم. موضوع حق اعطای تابعیت از خون مادر ایرانی بود. وقتی آقای مدیر را دیدم تو دلم گفتم آخر این موضوع چه ربطی به او دارد. بعد دیدم از او به عنوان نماینده ی وزارت اسمش را نبر نظر خواستند. آن روز لبخند کجی زدم و به حرف هایش گوش دادم. دفعه ی بعد که دیدیمش دیگر شمشیر را از رو بست و بهمان گفت: امیدوارم زنده نباشم و روزی را نبینم که زن ایرانی حق انتقال تابعیت به بچه اش را پیدا کند.

پیرزن رئیس همه ی این هاست ولی. پیرزنی که 26 سال است کارش اداره ی یک انجمن خیریه است. انجمنی که داعیه ی کمک به کودکان و زنان را دارد. پیرزن هر جا می نشیند از روزهای جنگ بوسنی و هرزگوین می گوید که تنها یاری رسان زنان و کودکان بوده تا به امروز که داعیه ی امداد و کمک به زنان و کودکان روهینگیایی دارد. خودش را مدافع حقوق زنان جا می زند و حق به جانب می گوید: من را همه می شناسند که چه قدر داعیه ی حقوق زنان دارم. پس وقتی من مخالفم بدانید که از سر دانایی می گویم. 

پیرزن خدای روابط پشت پرده است. ستون سرمقاله ی روزنامه ها را می گیرد و علیه حق انتقال تابعیت زنان می نویسد. من با مسئول صفحه ی اجتماعی روزنامه ی مشهور دعوایم می شود که چرا مقاله ی من را سرمقاله نمی کنی و او به پیر به پیغمبر قسم می خورد که سرمقاله برای از ما بهتران است. 

چهارچوب بندی هایش هم خوب است. جوری جلوه می دهد که انگار قهرمان است و قومی را از ظلم می خواهد نجات بدهد. لایحه ی اعطای حق انتقال تابعیت از مادر را تبدیل می کند به شمشیر دوموکلس و زنان ایرانی را قربانی جلوه می دهد. اما هیچ جا نمی گوید که سالی 540 هزار دلار بابت کمک به کودکان و زنان از سازمان ملل و سفارت آلمان و دانمارک و نروژ و... می گیرد. هیچ جا نمی گوید که دوست دارد عده ای همیشه محتاجش باشند تا او بتواند هزار هزار دلار از سازمان های جهانی بگیرد. هیچ جا نمی گوید که وزارتخانه فقط می گذارد که او از خارجی ها دلار بگیرد و بقیه اگر بگیرند به جرم جاسوسی سر و کارشان با اسفل السافلین خواهد افتاد. هیچ جا نمی گوید که سالی 10 تا سفر خارجی می رود. هیچ جا نمی گوید که شغل اصلی اش چه بوده و کارمند کجا بوده... با پیرزن هم دعوایم شده یک بار. پارسال بود. به من گفت تو بی غیرتی. به ما گفته بود شما بی غیرتید که دنبال حق انتقال تابعیت از خون مادر در ایران هستید. به ما گفته بود که با این کارتان زن ایرانی در مرزهای ایران به فروش می رود. من آن روز هم عصبانی شده بودم. ولی مودب بودم. جوابش را ندادم. نگفتم که تو حق آن زن را از او می گیری. او را ضعیف می کنی. اگر آن زن حق قانونی داشته باشد، اگر آن زن بتواند مثل زن های دیگر این سرزمین مادری کند هرگز آن اتفاقات وحشتناک تکرار نمی شود، نتوانسته بودم بهش بگویم که تو آن زن را محروم نگه می داری و فقیرترش می کنی و به بهانه ی فقر حق را هم از او دریغ می کنی... به او نگفته بودم که تو به خاطر ناندانی هم پالکی هایت مخالفی...

پیرزن رفیق فابریک آقای کارمند فرهنگی است. با هم عکس های جی جی باجی توی اینستاگرام می گذارند و من به این فکر می کنم که لعنت بر این خاک که هر کسی دارد سعی می کند یک حیاط خلوتی برای خودش جور کند و توی آن حیاط خلوت سرمایه ها را انباشت کند. لعنت بر این خاک که هر کجا گوشه ی فرش را بالا می زنی می بینی عده ای در حال انبار کردن پول ها هستند و نیزه به دست که تو چرا لبه ی فرش را بلند کرده ای. 

سعی می کنند جلوی هر تغییری را بگیرند. سعی می کنند دایره ی آدم هایشان را بسته نگه دارند.  و عصبانی ام. عصبانی از حرف های آقای کارمند فرهنگی. از این که زمین را به آسمان می دوزد که بگوید شما دنبال بدتر شدن وضع هستید. که بگوید شما غلط می کنید که دنبال راه حل هستید. که بگوید شما مهندس اید، به شما ربطی ندارد. که بگوید من 10 سال است این کاره ام. که بهانه بیاورد و بهانه بیاورد و من خوب جوابش را ندهم. عصبانی ام از خودم که جوابش را خوب ندادم. عصبانی ام از خودم که نزدم توی دهنش. خونین و مالینش نکردم. عصبانی ام از آدم هایی که یک لحظه تصور نمی کنند که زندگی هزاران آدم را به چه لجن هایی کشیده اند و حاضرند که همین طور آن زندگی ها در لجن باقی بمانند و هیچ تغییری صورت نپذیرد. مبادا که خون پاک آریایی دچار اختلاط شود و عصبانی ام که همین آدم با خون ناپاک آریایی اش جلوی دوربین ها دکتر می شود و صلح طلب و مدافع گفت و گوی تمدن ها و کار فرهنگی و زر و زر و زر... عصبانی ام از خودم که حس می کنم هیچ تغییر کوچک خوبی در وضع این خاک ممکن نیست با این یاجوج و معجوج هایی که قدرت دارند و زر و زور...

 
  • پیمان ..

هوا ابری بود. شیطان کوه در لایه ای از مه فرو رفته بود. ترمینال خلوت بود. به جز چند سربازی که منتظر اتوبوس کرمانشاه بودند کسی نبود. تلویزیون سالن انتظار ترمینال برای خودش تصاویری از سیل ها را نشان می داد. دور ساختمان ترمینال راه می رفتم. مجید کنار کیسه خواب و کوله ی سربازی اش ایستاده بود. مرخصی وسط آموزشی اش تمام شده بود و باید برمی گشت. مسافر کرمانشاه بود.

دلم یک چیزی مثل سیگار می خواست. چیزی که حجم اندوه آسمان ابری و انتظار برای اتوبوس کرمانشاه و سبزی درخت های انبوه شیطان کوه و مه غلیظ بالای کوه و زیبایی گنبد آبی شیخ زاهد گیلانی را یک جا توی سینه ام جا بدهد و بعد با لذتی عمیق آن را از بدنم دفع کند. حالت سیگار همین است. ولی خودش همین نبود. هیچ وقت از سیگار خوشم نیامد.

ولی به چیزی مثل سیگار نیاز داشتم. یاد یکی از شعرهای بیژن نجدی افتادم که توی همین ترمینال لاهیجان اتفاق می افتاد. لعنت به حافظه ام که هیچ وقت نمی توانم خوب حفظ کنم. به آن شعر نیاز داشتم. به کلمه های دور بیژن نجدی نیاز داشتم. باید آن کلمه ها را زیر لب زمزمه می کردم تا بتوانم تمام حجم سنگین لحظه ها را در خودم جذب کنم و بعد با لذت رها شوم. اما یادم نمی آمد. شعری بود از انتظار برای آمدن اتوبوس. یا شاید من این طور فکر می کردم. دست به دامان گوگل شدم. اتوبوس به علاوه ی بیژن نجدی. انتظار به علاوه ی بیژن نجدی. ترمینال به علاوه ی بیژن نجدی... نه هیچ کدام آن شعری را که می خواستم نمی آوردند...

این را پیدا کردم:

"اتوبوسی آمده از تهران

یکی از صندلی‌هایش خالی‌ست

قطاری می‌رود از تبریز

یکی از کوپه‌هایش خالی‌ست

سینماهای شیراز پر از تماشاچی‌ست

که حتما ردیفی از آن خالی‌ست

انگار یک نفر هست که اصلا نیست

انگار عده‌ای هستند که نمی‌آیند

شاید، کسی در چشم من است

که رفته از چشمم

نمی‌دانم…"

ولی آنی که می خواستم نبود. از گوگل بدم آمد. جست و جو کردن در گوگل را دیگر دوست ندارم. مجید با سربازهای دیگر گرم گرفته بود. فکر می کردم اتوبوس کرمانشاه دیر بیاید. ولی راس ساعت 5 عصر آمد. مجید خداحافظی کرد و سوار اتوبوس اسکانیای نارنجی شد. کنار پنجره نشست. هوا بوی باران داشت. ولی هنوز خبری از قطره های ریزش نبود. حتم امشب بارش می گرفت. حتم امشب اتوبوس در جاده هایی بارانی به سمت کرمانشاه می رفت. ایستادم تا اتوبوس حرکت کرد و رفت. با مجید بای بای هم کردم. 


  • پیمان ..

پیکان

«پیکان سرنوشت ما» را خواندم. زندگینامه ی احمد خیامی. این که چطور از کوچه پس کوچه های مشهد رسید به ساخت کارخانه ی ایران ناسیونال و تولید پیکان. قصه ی پر آب چشمی بود. حتی اگر این روزهای ایران خودرو را هم ندیده بگیریم باز هم قصه ی پر آب چشمی است. مثل خیلی از داستان های دیگر مردان کاری دهه ی 40 ایران. مردانی که با نبوغ شان معجزه ها کرده بودند در اقتصاد ایران و یک انقلاب در جامعه به ناگاه آن ها را نابود کرد. انقلابی که چند دهه طول کشید تا بفهمد که اقتصاد مال خر نیست. احتمالا چند سال هم طول می کشد تا بفهمد که بدون بده بستان با جهان نمی تواند زنده بماند. این روزهای ایران خودرو و کارخانه های خودروسازی را هم بخواهیم وارد مقایسه کنیم که دیگر خواندن «پیکان سرنوشت ما» یک تراژدی خواهد بود که از کجا به کجا رسیدیم.

«پیکان سرنوشت ما» از آن کتاب هاست که به نظرم یک نوجوان 16-17 ساله یا دانشجوی سال اول دوم دانشگاه حتما باید بخواندش. صفحات زیادی دارد که به نظرم از صد تا کلاس مدرسه و دانشگاه های ما باارزشتر است.

برای من جذابترین نقطه ی کتاب، تلاش های احمد خیامی برای تولید اتوبوس های بنز و مذاکره با مرسدس بنز و بی ام و و فیات و کمپانی روتس نبود. برای من جذاب ترین صفحات کتاب سال های جوانی احمد خیامی بود. روزهایی که پیش نیاز حرکت او برای تولید اتوبوس و مینی بوس و پیکان بود. پیش نیازی که خودم اصلا یاد نگرفتم. توی مدرسه و دانشگاه هم یادم ندادند و پیش نیاز بزرگی است: مهارت فروش.

احمد خیامی پیش از آن که قدم در راه تولید بگذارد، یک فروشنده بود. در مشهد کارواش داشت و ماشین ها را می شست و بزنگاه زندگی اش زمانی بود که وارد کار فروش ماشین شد:

«در سال 1332 که قدم به سی سالگی گذاشتم اولین اتومبیل مرسدس بنز را در مشهد فروختم و فهمیدم کم کمک زندگی روی خوشش را به ما نشان می دهد. .. نخستین اتومبیل بنز را به احمد قریشی که قوم و خویش دور ما بود در ازای مقداری پول نقد و چند سفته و یک دستگاه اتومبیل جاگوار بسیار کهنه فروختم. دومین اتومبیل مرسدس بنز را دکتر شاملو از ما خرید و به این ترتیب کار اتومبیل فروشی در مشهد حسابی رونق گرفت.» ص 63

احمد خیامی فروشنده ای حرفه ای بود. نگاه کوتاه مدت نداشت. می دانست که باید غم مشتری را بخورد. می دانست که مشتری فقط بر اساس نیاز نیست که به او مراجعه می کند. روابط انسانی مهم است. این که کار مشتری به بهترین شکل انجام شود و رضایت داشته باشد... 

نبوغ احمد خیامی کجای کتاب به من ثابت شد؟ آن جایی که راه کانال سوئز بسته شد و شرکت واردکننده ی خودروهای بنز واردات را متوقف کرد. ماشین های وارداتی باید از دماغه ی امیدنیک می آمدند و همین قیمت شان را چند برابر می کرد. بنابراین بی خیال واردات خودرو شده بودند. ولی احمد خیامی از سمت مشتری ها تقاضا داشت:

«شرکت را در فشار گذاشتم تا اجازه دهند و مستقیما به کارخانه ی بنز نامه بنویسند و سفارش های مرا قبول کنند و به قیمت عادی صادرات، با در نظر گرفتن حق نمایندگی شرکت مریخ برایم پروفرمای فروش بفرستند تا اعتبار باز کنم. 

گفتم خب، بنادر آلمان چطور؟ کرایه ی راه و حمل آن ها را جداگانه می پردازم و خود می دانم از چه دری وارد شوم. پس از اصرار آن ها، گفتم می خواهم از راه بیروت اتومبیل بیاورم و آن ها عقیده داشتند این کار غیرممکن است و عبور آن تعداد اتومبیل از چند کشور سوریه، اردن و عراق مشکلات زیادی دارد و ریسک بزرگی است... 

صد دستگاه بنز 180 دیزلی از آلمان سفارش دادم و کرایه ی حمل از هامبورگ و انتقال به بیروت و بیمه ی آن را هم که مبلغ نسبتا ناچیزی بود پرداختم. پارتی اول چهل دستگاه بود و قرار شد پارتی دوم هم شصت دستگاه باشد. بیروت بندر آزاد بود و اتومبیل ها را می شد به شکل ترانزیت از کشورهای سر راه عبور داد. در تاریخی که اولین پارتی به بیروت می رسید با هواپیما به آن جا رفتم... اتومبیل های بنز را به آسانی از گمرک بیروت تحویل گرفتم و با چهل راننده ی عرب از راه سوریه و اردن و عراق به سوی گمرک قصر شیرین روانه شدیم...»

چنین دیوانه ای بوده احمد خیامی... به نظر من نبوغ او در فروش و تامین اجناس مورد تقاضا بود که او را به تولید اتوبوس و پیکان رساند. مثلا ماه های اولی که پیکان تولید می کرد، بازار ایران پیکان را نمی پذیرفت. می گفتند پیکان ضعیف است. جوش می آورد. ماشین های آلمانی  و آمریکایی وارداتی بهترند. احمد خیامی چه کار کرد؟ رفت تعداد زیادی پیکان را نصف قیمت به آموزشگاه های رانندگی فروخت. این جوری کسانی که رانندگی یاد می گرفتند با پیکان یاد می گرفتند و به آن عادت می کردند. کم کم توانست پیکان را در جامعه ی ایران جا بیندازد. این وسط تصمیم اشتباه دولت آن زمان بود که برای واردات تعرفه قائل شد و پیکان انحصاری شد. این ها حواشی است. برای من یادگرفتنی ترین جای کتاب همین بود: تا وقتی فروختن را یاد نگیری نمی توانی به سمت تولید پیش بروی. تا وقتی بلد نباشی که با فروختن داشته هایت سود کنی و حجم خودت را بزرگتر کنی،‌ نمی توانی به تولید فکر کنی... برای من که نه در مدرسه ونه در دانشگاه این را یاد نگرفتم، نکته ی غم انگیزی است!


مرتبط:

ویژه نامه مجله آنگاه در مورد پیکان

وقتی از پراید حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟

  • پیمان ..

قتل آخوند همدانی

1- بهروز حاجیلو، یک مرد بازوکلفت همدانی، دیروز سوار پژو 206ش شده. رفته جلوی یکی از مسجدهای همدان. منتظر شده تا امام جماعت مسجد (مصطفی قاسمی) بیرون بیاید. از ماشینش پیاده شده. تفنگ کلاشینکفش را در آورده و تق تق دو تا گلوله توی سر آخوند بی نوا شلیک کرده. سوار پژویش شده و الفرار. بعد که احتمالا به یک جای امن رسیده موبایلش را تیار کرده و توی اینستاگرام شروع کرده به استوری گذاشتن که «الانم یه آخوندو به درک واصل کردم همدان خیابان شهدا»! پلیس هم به 24 ساعت نکشیده فهمیده و رفته توی همان محل قایم شدنش به درک واصلش کرده. طی عملیاتی که 20 دقیقه طول کشیده و پلیس دو تا مجروح هم داده.

راستش از این که یک نفر به راحتی توانسته در ملاء عام در سرزمینی که تفنگ ممنوع است کسی را بکشد خیلی ناراحت شدم. از این که آن یک نفر این قدر قاطی باشد که برود با افتخار بگوید من کشتم هم خیلی ناراحت شدم. این دو تا سیگنال های زیادی از جامعه ی ایران به من دادند. ولی بیشتر از همه ی این ها از این ناراحت شدم که پلیس این مرد بازوکلفت را دستگیر نکرد. بیشتر از همه از این ناراحت شدم که به همان سرعتی که او آدم کشت، خودش هم کشته شد. از این افتضاح تر ممکن نبود.

2- میشل فوکو یک کتاب فوق العاده دارد به اسم «بررسی یک پرونده ی قتل». مرتضی کلانتریان آن را ترجمه کرده و نشر آگه به چاپ رسانده است. کتاب وحشتناکی است. کتاب را فوکو ننوشته. بلکه فوکو برداشته یک پرونده ی قتل در سال 1836 فرانسه را با تمام مستنداتش در یکی از کلاس هایش تدریس کرده و این کتاب ماحصل آن کلاس است. 200 صفحه از کتاب مستندات پرونده ی قتل است و 80 صفحه هم تحلیل های فوکو. 

این کتاب رمان نیست. کاملا مستند است. اعترافات قاتل و نظر دادگاه و نظر روانشناسان و واکنش های مطبوعات و... ولی در حد یک رمان تعلیق دارد و آدم را مبهوت می کند. مقدمه ی مترجم کتاب اصلا بیراه نیست. جایی که می نویسد:

«در حدود 160 سال پیش جوانی از روستای اونه، در ایالت کالوادوس فرانسه، مادر و خواهر و برادرش را به قتل می رساند. دستگاه قضایی فرانسوی برای دستگیری و محاکمه و مجازات متهم اقداماتی در اجرای عدالت به عمل می آورد که در حال حاضر نیز از حیث دقت در رسیدگی و جلوگیری از تجاوز به حق متهم شگفت انگیز است. تحقیقات رئیس دادگاه صلح به محض وقوع قتل ها، تحقیقات بازپرس، معاینه اجساد توسط پزشکان قانونی، اظهار نظر پزشکان در نزد بازپرس و در دادگاه جنایی، قرار مجرمیت صادره از سوی بازپرس، اظهار نظر هیات تشخیص اتهام و..به کیفیتی است که نمی تواند موجب اعجاب و تحسین نشود...»

3- زده اند کشته اندش. بی آن که بفهمند و بفهمیم که چرا. همه چیز واگذار شده به حدس ها و گمان ها. ما روزانه چند تا مرد بازوکلفت پژوسوار می بینیم؟ ما روزانه چند تا مرد می بینیم که شباهت غریبی به بهروز حاجیلو دارند؟ توی عالم واقع که زیادند. توی عالم مجازی هم که تا دلت بخواهد. هر کدام از این ها مستعد بهروز حاجیلو بودن نیستند؟ چه چیزی باعث شده که او تفنگش را بیرون بیاورد و یک آخوند را بکشد؟ چه چیزی باعث خواهد شد که آن آخوند تبدیل به یک مادر شود؟ آیا او فقط یک فرد مریض بوده یا عصاره ای از این جامعه بوده؟ چرا تبدیل به این هیولا شده است؟ کجاها کم بوده؟ کجاها زیاد بوده؟ ما چه کار کنیم که در معرض او و امثالش نباشیم؟ شاید اصلا ماجرا اینی که ما دیده ایم نباشد... د لامصب ها... هزاران چرا وجود دارد... واقعا چرا کسی این وسط یقه ی پلیس را نمی گیرد که تو به چه حقی زده ای او را کشته ای؟ تا وقتی به هزاران سوال جواب نداده چرا کشته ایدش؟ آخر این سرعت عمل به چه درد می خورد؟ یعنی بلد نبوده اند تیر بزنند به پایش یا بازویش؟ حتما باید می زده اند توی قلب یا سرش؟! آره. در دنیای قشنگ نو زندگی می کنیم. اینستاگرام حاجیلو هزاران فالوور دارد که می توانند هزاران حقیقت از جامعه را با کامنت هایشان پای پست های حاجیلو به ما بنمایانند. داده کاوی می خواهد و اتفاقا می تواند خوب هم سرگرم کند آدم ها. نتایج ملموس هم می تواند داشته باشد. اما اصل داستان چیز دیگری بوده... چیزی که شاید تفاوت ایران 1398 با فرانسه ی 1836 باشد...

  • پیمان ..

در دانشگاه خاتم

۰۲
ارديبهشت

از دانشگاه خاتم خوشم آمد. 

خب اولین دلیلش مسلما این است که امروز، من و محسن را دعوت کردند که به عنوان یک نمونه مطالعاتی در درس Getting Things Done In Iran برای دانشجویان از کارهای کرده و نکرده ی دو سال اخیرمان در دیاران حرف بزنیم. از آن حرفه ای بازی هایی بود که فقط از یک استاد هاروارد خوانده برمی آید. علیرضا عبدلله زاده فارغ التحصیل MPA از هاروارد است. این درس را این ترم در دانشگاه خاتم ارائه می دهد. در مورد نمونه های موفق تغییرات در سطح سیاست ها و قوانین در ایران است درسش. این که چطور گروه هایی به پا می خیزند و علی رغم تمام نشدن ها ادامه می دهند و تغییر ایجاد می کنند. نمونه های آن طرف آبی اش توی آمریکا و جاهای دیگر دنیا زیاد است. اما کار جالب عبدالله زاده این بود که داشت سعی می کرد نمونه های بومی را هم جمع کند و به دانشجوها نشان بدهد که بفهمند بازی کردن در زمین ایران چطور است. ما هم یک نمونه ی بومی! مثلا قرار است در دوره های بعدی در سال های بعد به عنوان یک نمونه ی کلاسیک تدریس شویم و مورد بررسی قرار بگیریم!

سیلابس درسش برای من یکی که جذاب بود. قبل از امروز هم اصلا نمی دانستم چنین درسی در دانشگاه خاتم در حال ارائه است. محسن شنبه بهم گفت برویم؟ گفتم برویم. هیچ چیزی هم آماده نکرده بودیم. راستش اصلا نمی دانستیم باید چه داستان هایی برای دانشجوها تعریف کنیم. کلاسشان از ساعت 4:30 تا 6 عصر بود. ولی ارائه ی ما تا ساعت 7 طول کشید. برایشان خب شنیدن داستان ها و زور زدن های ما برای تغییر قانون تابعیت و به رسمیت شناختن حق زن ها در انتقال تابعیت ایرانی جذاب بود. هر چند هنوز چند تا غول دیگر مانده. ولی تا اینجایش هم خوب پیش آمده بودیم. دانشجوهای ارشد بودند. تعدادشان کم بود. مثل اینکه کلاسشان مستمع آزاد هم می پذیرد. بعد کلاس دلم خواست استادهای هاروارد و آکسفورد هم یک همچین درخواستی کنند تا ما بوستون و لندن را ندیده از دنیا نرویم.

خب ساختمان دانشگاه خاتم خیلی شیک و باکلاس بود. سالن مطالعه ی گروهی داشت. انفرادی داشت. مبل و کاناپه داشت. کلاس ما در طبقه هفتم ساختمان بود و توی طبقه آشپزخانه هم برای دانشجوها بود. برای من که دانشجوی دانشکده فنی بوده ام و دیوارهای قطور 80 ساله اش را بارها در آغوش گرفته ام حس دیگری داشت. نمی گویم فنی بد بودها. فنی عشق بود. ولی خب ساختمان های نو و شیک و خوشگل موشگل حس خوبی به آدم می دهند در هر صورت. به یک سری چیزها فکر کرده اند که 80 سال پیش موضوعیت نداشت.

ساز و کار دانشجوپذیری و حمایت از دانشجوهایش به معنای واقعی کلمه دانشگاه بود. دانشجوهای دانشگاه خاتم بابت درس خواندن حقوق می گرفتند. ماهی 2.5 میلیون تومان بابت درس خواندن و فعالیت های پژوهشی در دانشگاه حقوق می گرفتند. از دولت حقوق نمی گرفتند. نه. بانک و بیمه ی پاسارگاد مسئول تامین مالی این دانشگاه بودند. بعد از فراغت از تحصیل این دانشجوها هم پاسارگادی ها برایشان پیشنهادهای کاری داشتند. دو دو تا چهار تا که کردم دیدم برای پاسارگادی ها خرجی نیست واقعا. ای کاش بقیه ی غول های اقتصادی ما هم همچه شعوری داشتند. ساختار دانشگاه های دولتی ما غلط است. دانشجو را می گیرند. مفتکی و با هزار منت یک درسی بهش می دهند. بعد هم به امان خدا ولش می کنند. ولی خاتم این جوری نبود. خوشم آمد ازش.


دریافت سیلابس درس
عنوان: Getting Things Done In Iran
حجم: 1.07 مگابایت
توضیحات: Getting Things Done In Iran
  • پیمان ..

لذت نمایشگاه کتاب!

۰۱
ارديبهشت

دیگر خرید از نمایشگاه سالانه ی کتاب تهران معنایی ندارد. گشتن های چند ساعته بر کف سنگ مرمر مصلای تهران برای خریدن کتاب فقط فرسودن پاهاست. تنه خوردن های پی در پی در شلوغی آدم ها فقط خسته کردن جسم است. تخفیف های 10 درصدی و 20 درصدی ناشرها دیگر در تمام طول سال به لطف سایت های فروش کتاب در دسترس است.  ولی راستش لذت لیست کتاب جور کردن هنوز پابرجاست. این که بجوری ببینی کی کتاب چاپ کرده. ببینی کدام کتاب ها ارزش دارند که تا سال دیگر به خواندن شان فکر کنی. این که ببینی کتابخوان ها برای سال بعدشان می خواهند سراغ کدام کتاب ها بروند. 

ذخیره شده های تلگرام و اینستاگرام و این طرف و آن طرف را جوریدم دیدم بدم نمی آید تا سال دیگر این کتاب های تازه پخت را خوانده باشم:

1- تهران 56- سیمای تهران در پژوهشی فراموش شده/محسن گودرزی و آرش نصر اصفهانی/ نشر نی

تهران-56

از آرش نصر اصفهانی خوشم می آید. از معدود آدم هایی است که قبل از کتاب خودشان را دیدم. مرد قدبلندی که کم حرف می زند، اما صریح و محکم حرف می زند. اولین بار توی نمایشگاه مطبوعات سال 1396 توی غرفه ی روزنامه ی شهروند دیدمش. یک نشست داشتیم در مورد تابعیت به بچه هایی که مادرشان ایرانی است اما پدرش غیرایرانی. پروژه ی دکترایش زیست مهاجران افغانستانی در ایران بود و خیلی در این مورد خوانده بود. آن روز خیلی نومید بود از هر تغییری. دوست دارم بگویم ما رویش تاثیر گذاشتیم و باعث شدیم که با جدیت بیشتری بنشیند پای کتاب «در خانه ی برادر» و سال 1397 چاپش کند. در خانه ی برادر کتاب فوق العاده ای است. یک پژوهش به معنای کامل کلمه است. خوشخوان بودن در خانه ی برادر خودش برای این که کتاب جدیدش را بخوانم کافی بود. اما خلاصه ی یک بندی نشر نی دیگر جذاب ترش کرد:

"تهران در آستانه‌ی انقلاب در چه وضعیتی قرار داشت، مشکلات اصلی و علل آن کدام بود؟ «شورای نظارت بر گسترش شهر تهران» در گزارشی در سال ۱۳۵۶ به این پرسش‌ها پرداخت. تهران ـ ۵۶ نسبت به توسعه‌ی نامتوازن، تعمیق نابرابری و کم‌اثری سیاست‌های موجود هشدار می‌دهد و بر لزوم تغییر در الگوی توزیع ثروت در سطح کشور و چگونگی سازماندهی نظام مدیریت شهری تأکید می‌کند و تصویری از آینده‌ی تهران را در صورت تداوم روندهای جاری برابر خواننده می‌گذارد. اکنون که چهل سال از انتشار این گزارشِ فراموش‌شده می‌گذرد، شهر تهران همچنان با مشکلاتی از قبیل تأمین درآمد پایدار، نظام حکمرانی شهری متناسب با تحولات شهر و تنزل کیفیت زندگی مواجه است. نویسندگان گزارش معتقدند مشکلات تهران راه‌حل بوروکراتیک ندارند و به‌صراحت اعلام می‌کنند که برنامه‌ریزی، امری سیاسی است و راه‌حل را باید در مشارکت واقعی مردم، توسعه‌ی نهادهای اجتماعی و تغییر سیاست‌های کلان و درپیش‌گرفتن توسعه‌ی متوازن جست‌وجو کرد."

برای من نتیجه گیری انتهای کتاب خیلی جذاب خواهد بود.

2- پیکان سرنوشت ما- با بهره گیری از نوشته ها و خاطرات احمد خیامی/ گردآوری و نگارش: مهدی خیامی/ نشر نی

پیکان سرنوشت ما

ماشین پژوهی برای من یک موضوع به حد کافی جذاب هست. کتاب «فرهنگ اتومبیل در شهر تهران» یکی از کتاب های دوست داشتنی من است. به نظرم از آن موضوعاتی است که هر روز باهاش درگیریم و ناخودآگاه بخش زیادی از ذهن مان را درگیر می کند، اما در موردش کم نوشته می شود. داستان پیکان و احمد خیامی و ایران خودروی قبل از انقلاب اسلامی که دیگر مطمئنا یکی از پر آب چشم ترین روایت های روزگار ماست. خودروسازی ما همزمان با کره ی جنوبی شروع شد. اما بعد از حدود 60 سال ما کجاییم و کره ای ها کجا؟ یک بار توی سایت ایران خودرو خواندم که برادران خیامی سال 1356 تصمیم گرفتند که خط تولید پیکان را متوقف کنند. چون دیگر خودروی به روزی نبود. اما ماجرا خورد به انقلاب اسلامی و تا سال 1384 پیکان تولید شد. پیکان و ایران خودرو و کارهایی که برادران خیامی در جاده مخصوص کرج می کردند یک تراژدی است. به نظرم کتاب پیکان سرنوشت ما یک تراژدی خواندنی باشد.

3- ایران عصر صفوی/ راجر سیوری/ کامبیز عزیزی/ نشر مرکز

ایران عصر صفوی

پارسال کتاب «مهاجرت علمای شیعه در عصر صفوی» را خواندم. ریشه های نظریه ی ولایت فقیه و مجموعه ی جمهوری اسلامی را توی آن کتاب خیلی قشنگ می شد ردیابی کرد. حالا به این یقین رسیده ام که از دوران صفویه هر چه بخوانم کم است. ایران امروز با ایران دوران صفویه شباهت کم ندارد...

4- سقوط اصفهان به گزارش کروسینسکی/ جواد طباطبایی/ انتشارات مینوی خرد

سقوط اصفهان به گزارش کروسینسکی

در راستای این که باید تاریخ صفویه را خوب خواند...

5- زندگی های دوگانه، فرصت های دوباره (سینمای کریستف کیشلوفسکی)/ آنت اینسدورف/ محمدرضا شیخی/ نشر چشمه

زندگی های دوگانه, فرصت های دوباره

حس می کنم از آن کتاب هاست که یک دید تازه به زندگی یاد آدم می دهد. کیشلفسکی که خودش این طوری بود. هنوز هم ده فرمانش آدم را اذیت می کند. فکر کنم خوبی کتاب این باشد که یک جور دیگر نگاه کردن را خوب جمع و جور کرده باشد و مثل سیلابس یک کتاب درسی به خورد آدم بدهد. نمی دانم. طرح جلدش را هم دوست دارم. عنوان زندگی های دوگانه جذاب است خب.

6- جامعه در حرکت، نگاهی به فیلم ها و نمایش های ایرانی در میانه دهه 1390/ رویا سلیمی/ نشر آن سو

جامعه در حرکت

چشمم آب نمی خورد که کتاب خفنی باشد. اما این که برای تشخیص جنبش ها و حرکت ها یک جامعه به سراغ محصولات فرهنگی (به خصوص فیلم و نمایش) بروی به نظرم یکی از قابل اتکاترین روش های شناخت است. اما کار هر کسی هم نیست. روش خوبی است. اما اجرایش... باید بخوانمش اما.

7- حرف هایی با دخترم درباره ی اقتصاد (تاریخ مختصر سرمایه داری)/ یانیس واروفاکیس/ فرهاد اکبرزاده/ نشر بان

حرف هایی با دخترم درباره ی اقتصاد

کتاب هایی که مفاهیم اقتصاد را به زبان ساده بیان می کنند برایم همیشه جذابند. یکی از بهترین کتاب هایی که توی این زمینه خواندم «چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد» بود، نوشته ی پیتر شف و اندرو شف از نشر نی.  دوست دارم فصل به فصل آن کتاب را حفظ کنم و هر وقت با کسی همسفر شدم چند ساعت برایش داستان های آن کتاب را تعریف کنم. این یکی هم به نظرم جالب بیاید. این ها کتاب هایی هستند که یک بچه ی 12-13 ساله باید توی مدرسه عوض درس دین و زندگی بخواند... به ما که نرسید. قضیه ی ماهی و از آب گرفتن و تازگی و این حرف ها.

8- سه شنبه/ آراز بارسقیان/ نشر اسم

سه شنبه

رمان است. از کتاب دوشنبه ی آراز بارسقیان خوشم آمده بود. به نظرم باید سه شنبه را هم بخوانم. قاعده ی کار قبلی نویسنده خوب بوده پس کتاب جدیدش را هم بخوان.

9- فرمان ششم، یا یک روایت دست اول از سوم شخص مقتول/ مصطفی انصافی/ نشر چشمه

فرمان ششم یا یک روایت دست اول از سوم شخص مقتول

کتاب قبلی مصطفی انصافی را خیلی دوست داشتم. تو به اصفهان بازخواهی گشت یک رمان دوست داشتنی بود برایم. حالا رمان جدیدش منتشر شده. باید دریابم این نویسنده را.

10- عیار ناتمام/ هادی معصوم دوست و خسرو شکوری فر/ نشر نیلوفر

عیار ناتمام

از هادی معصوم دوست قبلا کتاب به شیوه ی کیان فتوحی را خوانده بودم. کتابی که مجوز چاپ نگرفته بود و الکترونیک پخش شده بود. با فضای فکری آن کتاب حال نکرده بودم. فضای دوست داشتنی من نبود. ولی روان و خوشخوان بود. موضوع رمان آخرش قلقلکم می دهد که بخوانمش:

"امیر، تنها فرزند یک توده‌ای، فردی مذهبی از آب درمی‌آید. در سال‌های بعد به جریان انقلاب می‌پیوندد و در روزگار پس از انقلاب و در میانسالی به یکی از فرماندهان ارشد سپاه بدل می‌شود و در سال‌های منتهی به انتخابات ۸۸ در موقعیت ویژه‌ای قرار می‌گیرد که تصمیم‌گیری را برایش سخت می‌کند. این خط اصلی داستانی است که خرده‌داستان‌های زیادی حول آن شکل می‌گیرد...."

11- بند محکومین/ کیهان خانجانی/ نشر چشمه

بند محکومین

چاپ هفتم رسیده. حتما یک چیزهایی داشته که به چاپ هفتم رسیده و جایزه هم برده. باید بخوانم ببینم.

12- روایت بازگشت/ هشام مطر/ مژده دقیقی/ انتشارات نیلوفر

من دیوانه ی جایزه ی پولیتزرم. از عکس های برنده بگیر تا روایت ها و رمان هایش دوست داشتنی اند. کتاب پولیتزر 2017 را گرفته. مگر می شود نخواندش؟

13- از کاپ تا کیپ/ رضا پاکروان/ شهلا طهماسبی/ نشر نو

رکابزنی از انگلستان و شاخ اروپا تا آفریقای جنوبی و شاخ آفریقا. سفرنامه ها هنوز هم جذاب اند و همیشه یادگرفتنی.

14- شهر از نو/ لارنس جی ویل و توماس جی کامپانلا/ نوید پورمحمدرضا/ نشر اطراف

کتاب روایت های نشر اطراف خوب اند. از بین آن ها معین بهم این را پیشنهاد داد که خیلی خوب است. روایت دوباره برخاستن شهرها بعد از فاجعه های جمعی...

15- الزامات سیاست در عصر دولت- ملت/ احمد زیدآبادی/ نشر نی

از تناقض های جمهوری اسلامی یکی همین داستان دولت-ملت و امت واحده است. در طول سالیان اخیر بخش زیادی از سرمایه ی مردم ایران صرف بلندپروازی های حکومت برای تحقق امت واحده شده است. از بوسنی و هرزگوین بگیر تا تاجیکستان و افغانستان و سوریه و یمن و فلسطین و... اما از طرفی دیگر رفتار همین حکومت نسبت به افغانستانی هایی که اکثرا هم شیعه بوده اند تحقق کامل نظریه ی دولت-ملت بود. خیلی هایشان 40 سال است در کشور ایران اند و حتی در جنگ های 8 ساله و سوریه و... خون داده اند. اما هیچ گاه نتوانسته اند به حقوقی مشابه ایرانیان دست یابند و همیشه شهروند درجه دو و سه بوده اند. بحثش هم که می شود می گویند که این ها ایرانی نیستند و افغانی اند. بالاخره کدامش؟ دولت-ملت یا امت واحده؟ فکر کنم کتاب زیدآبادی در این باره خیلی حرف ها داشته باشد.



  • پیمان ..